(A) Pegadas
«Transitar onte para camiñar hoxe»
Un mes, un artista, un proxecto.
De abril a decembro de 2021
Os artistas:
Diego del Río
Loreto Arnaz
Berta Pan
María Gar
Aida lópez
Thomas Apostolou
Abraham Alonso
Chiño Eirín
Thomas
Apostolou
Proxecto:
Herbario.
Sala da arte de curar.
O proxecto:
tiftof71! foi a contrasinal favorita do autor durante máis de dous décadas. En realidade, é unha contrasinal roubada dun amigo da infancia que lles daba aceso ao ordenador do seu irmá maior, para xogar a videoxogos de forma clandestina.
A privacidade que con anterioridade protexían portas, cerraduras, peches e mirillas; hoxe agóchanse tras algoritmos e contrasinais dixitais. Estas ferramentas de privacidade e seguridade contemporáneas, tras as cales nos agochamos nos mesmos, son o punto de partida da proposta do artista. Caixas negras que non permiten ver o seu interior nin a súa función, aleatoriedade (e pseudoaleatoriedade), o azar e a obstrución da información son os eixes que dan lugar a todas as obras presentadas.
A obra, Not only does God definitely plays, adaptada para o proxecto (A)pegadas, consiste en dous cubos hermeticamente selados que conteñen dados os cales, con cada movemento das pezas aportan resultados permanentemente descoñecidos. O título da obra é parte dunha cita do famoso profesor Stephen Hawking que en 1999 declarou que “Dios no solo definitivamente juega a los dados, sino que a veces nos confunde tirándolos donde no se pueden ver”, falando da idea científica de que noso universo non está determinado sendo aleatorio e impredicible.
A obra gráfica foi xerada por sistemas aleatorios, con dados ou algoritmos, que ditan as coordenadas sobra as cales deben pasar as liñas. O artista tivo que adaptar o seu debuxo e a súa configuración ao mandato da aleatoriedade.
E como peche de proxecto, a propia porta do estudio do artista xunto coas chaves que dan aceso ao edificio, deixando a privacidade do artista vulnerable. Inspirándose na técnica de agocharne no ruído.
Aida López
Proxecto:
Herbario.
Sala da arte de curar.
Artista multidisciplinar graduada en Belas Artes e especializada en Investigación e Creación, cun Mestrado en Arte Contemporánea pola Universidade de Vigo. Centra o seu interese na natureza, principalmente na flora do seu entorno cotián a través de pequenas coleccións como fai Jörg Sasse. Ademais, no seu traballo destacan as referencias a Jan Hendrix polo seu especial interese pola botánica e as formas orgánicas; e a Sean Scully, artista abstracto, que traballa dende unha nova consideración da xeometría, asumindo o erro e na procura do equilibrio dende a cor e as texturas.
Herbario é un proxecto que nace tomando a contorna natural como punto de partida.
Consideramos como natureza ao conxunto de todo o que existe, un elemento ou serie de elementos que seguen as súas propias leis e que se converteron dende moi cedo nunha fixación para moitos artistas.
Como nos di Georg Simmel no seu libro Filosofía da paisaxe:
«O detalle aspira a ser un todo en si mesmo”.
No meu caso, centreime na sala da arte de curar, na que os elementos naturais conforman un papel fundamental e definen as bases da menciña moderna. Poñendo en valor a súa orixe baseada principalmente no reino das plantas. Nesta serie recóllense tres tipos de plantas medicinais: os Couselos, as Cerudas e os Dentes de León.
Unha colección de herbas estampadas en papel Fabriano de 220gr mediante a técnica de estampación “V 33” conformando un herbario distinto, na que a pegada constitúe o eixo fundamental deste proxecto.
Cando recollo un fragmento do meu entorno, centro a mirada na súa posibilidade de creación, en moitas ocasións, unha fixación especial polo que me rodea lévame a un cambio na escala, na percepción e ao incio dun xogo en conversa coa mirada do espectador, buscando poñer en valor aqueles elementos naturais que por incercia pasan desapercibidos aos nosos ollos.
María
Gar
Proxecto:
Tramas.
Sala dos Tecidos.
*Imaxe obra «Erosión desplegada» peza en colección do Centro Cultural Marcos Valcárcel.
De estilo minimalista pero cunha expresión mais propia do horror vacui en canto á acumulación e superposición de elementos, María Gar configura o proxecto Tramas nun formato de grandes dimensións, ambiguo entre o figurativo e o abstracto que representa un longo proceso de (de)construción da memoria dende o facer tradicional da construción textil.
A peza configura un tapiz xerado a partir de estampación gráfica sobre papel de seda, fío e tecido de lino. Os materiais empregados para este proxecto están elixidos de forma consciente e tratando de establecer un diálogo entre o patrimonio natural, patrimonio inmaterial e o valor etnográfico da actividade téxtil. Poñendo en valor o papel das mulleres fiandeiras, aquelas encargadas de preservar e transmitir saberes e técnicas dende a creación téxtil, co fin de convidar o visitante a experimentar unha perspectiva contemporanea arredor dun oficio socialmente vencellado a figura feminina.
Tramas é unha viaxe que continúa analizando a montaña, elemento de referencia para a artista, dende un punto de vista feminino. A imaxe, por un lado, trasládanos á pedra como elemento forte, resistente e tosco, por outro lado, convídanos o interior dunha furna, penetrando no máis intimo dende as súas fisuras, co fin de alcanzar a parte máis profunda, máis delicada e valiosa, a urdimbre. Tecer [texere] comparte a raíz etimolóxica co téxtil, textura, contexto e texto, facendo referencia o acto de unir, cobrando importancia a nosa orixe e a relevancia que ten transitar o tecido onte para comprender a nosa actualidade. O tear como fío conductor que crea, une e representa a nosa historia da man dos saberes tradicionais, “Transitar onte para camiñar hoxe”.
Berta
Pan
Proxecto:
As Luces de setembro.
Sala da Luz.
Realizadora e guionista novel, con especial interese na creación experimental. Graduada en Comunicación Audiovisual pola Universidade da Coruña, e cun Mestrado en Arte Contemporánea, creación e investigación pola Facultade de Belas Artes da Universidade de Vigo, Berta Pan mostra especial interese nos seus proxectos pola investigación e polo estudo do arquivo (fotográfico e audiovisual).
Coautora de exposicións como Educación en Crise e A Exposición, leva a cabo o seu primeiro documental no ano 2017. Titulado Galicia enteira é un Festival. No ano 2019 rematou o seu proxecto Mais falará o silencio, un repaso da xenealoxía de catro mulleres mediante o uso de imaxes domésticas e a súa contextualización con material de arquivo (noticias, películas, anuncios…). No ano 2019 incorporouse ao equipo de Vizuals Lab e desde 2020 traballa en Proxecto Man: A Costa da Morte na mirada.
“Non habería desexo de arquivo sen a posibilidade do esquecemento”
Berta Pan.
Luces de setembro é un proxecto que axuda á revitalización de identidades comunitarias a través do patrimonio material e inmaterial común. A Costa da Morte está a perder habitantes, e con eles tamén se está a perder a memoria colectiva e a cultura propia. Moitos dos pobos quedan, ademais, alonxados do circuíto turístico, unha das principais fontes de ingresos xunto coa actividade marítima. Dar a coñecer a historia das profundidades do seu mar e a importancia das luces que guían o camiño de tantos homes e mulleres durante as noites, transmitindo diversas sensacións a todo aquel que desfruta desta peza de videocreación, é unha forma de axudar a crecer a propia Costa da Morte e o seu valor patrimonial cultural.
O valor etnográfico desta peza audiovisual, polo tanto, é de gran relevancia. A través de “Luces de setembro” coñecemos diferentes bens tanto materiais como inmateriais que representan á Costa da Morte, pero tamén á maior parte da poboación costeira de Galicia. Con este traballo ponse en valor o patrimonio cultural a través da exaltación dos faros como bens culturais históricos pero tamén a través da música que soa, con coplas tradicionais e ritmos de xota, que representa un patrimonio cultural intanxible pero realmente importante para coñecer a nosa identidade.
Ademais, o patrimonio natural está constantemente presente nesta peza grazas á paisaxe, a cal amosa a realidade costeira da zona e entremézclase con imaxes de arquivo.
Loreto Arnaz
Proxecto:
Omnia Videre.
Sala da Materialidade
da Fe.
Omnia videre, título desta exposición, vén a signicar en latín “o que todo o ve”. Só con lelo, nós, unha sociedade queiramos ou non cristianizada, pensaremos en Deus, ese ser omnipotente e todopoderoso que segue os nosos movementos e nada, absolutamente nada, escapa ao seu ollo sentenciador. O ollo que todo o ve, vai máis aló diso, foi utilizado tanto dentro de contextos relixiosos como máxicos ou esotéricos pero este símbolo chegounos de xeito que a día de hoxe é metáfora de control e dominación por parte dunha sombría élite.
A sala escollida para a mostra da obra non podría ser outra que a da Materialidade da fe xa que está cargada dun simbolismo abafador. A presenza do descoñecido, a morte, a relixiosidade e a mística que habita nesas catro paredes coroadas cun ceo de exvotos, non podía pasar desapercibida aos meus ollos. Omnia videre está composta por tres cerámicas e por tres ilustracións. Por qué o número tres? Non é cuestión de azar. O 3 é o número divino por autonomasia, representa á Santísima Trindade:
Pai, fillo e Espíritu Santo, o número tres é o superlativo absoluto do todo. O ollo e a relixiosidade cobran unha gran importancia nesta obra e danlle valor ao patrimonio etnográfico congregado nesta sala de “A Materialidade da fe” do Museo Liste.
Tres pezas cerámicas tituladas Trindade queren evocar a omnipresencia e a omnividencia. Representan un ser único que existe como tres pezas, do mesmo xeito que as tríadas divinas que existen dende a antigüidade nas diferentes civilizacións. Xunto á Trindade preséntase un tríptico composto por dous ollos lacrimosos que enmarcan á Virxe María ou Santa Madonna; configurando un conxunto expositivo que mestura técnicas e disciplinas presentando unha re interpretación da iconografía relixiosa e convidándonos a reflexionar sobre a permanente presenza destos símbolos ó longo da nosa historia. Falando de fe, de control de saber e de infinito dende unha mirada contemporánea e coa arte como medio comunicativo
Diego
del Río
Proxecto:
Ras Al Hanout II.
Sala da Luz.
O traballo que presento para [A]PEGADAS funciona como o epílogo de Ras Al Hanout, un proxecto que realicei en 2019 e cuxo propósito era o de verter as miñas experiencias de viaxe en Marruecos por medio da arte. Neste caso, o meu discurso vira ao redor da luz e por iso decidín situar as miñas pezas na estancia dedicada a ela.
En 2020 estiven dous meses empregado en Villa Menafoglio Litta Panza, en Varese, Italia. A exposición temporal que estaba exposta naquel momento era Long Light, de Sean Scully. Intereseime particularmente pola súa serie Wall of Light; a idea do pintor estadounidense era plasmar o seu recordo da luz cegadora de México. As súas bandas de cores lembraban aos claroscuros da arquitectura de Yucatán. Para Scully, os muros das ruínas mayas eran o testemuño dunha cultura da luz. A miña relación con Wall of Light é menos formal que conceptual, pois os dez pequenos cadros que exhibo parten dunha premisa similar á da serie
mexicana: trasladar a pintura a luz que se proxecta sobre as arquitecturas de adobe dos restos de cidades e palacios marroquís, como o ksar de Ait Ben Haddou ou El Badi de Marrakech. Con todo, os paralelismos formais tamén son inevitables, pois os campos de cor, aínda que distorsionados, non lineais, que cobren as chapas de aluminio lembran á obra de Scully. Véxome, por tanto, obrigado a presentar este traballo como unha homenaxe.
Ras Al Hanout II supón outro intento de traducir a termos artísticos as experiencias persoais que recibín nas miñas viaxes, unha tarefa imposible pero obsesiva. A luz cegadora que se reflicte nas paredes gastadas das arquitecturas en ruínas pertence á imaxe que me formei, na miña curta viaxe de cinco días en coche, das cidades e pobos que visitei en Marruecos. Este proxecto é unha manifestación máis das miñas vivencias no país norteafricano.
